Anders kijken, anders zijn, anders doen

Horst aan de Maas

Hoe zet je de leden van de gemeenteraad, het college en de directie aan tot gedrag dat past bij de veranderende rol van de overheid? Wij organiseerden een bijeenkomst van 24 uur. Ook inwoners deden mee en gingen in gesprek over wederzijdse verwachtingen en verschillen.
Begin 2016 liepen er in de gemeente Horst aan de Maas meerdere belangrijke projecten met inwoners en/of ondernemers als initiatiefnemers. Bijvoorbeeld het idee om Gezondste Regio 2025 te worden, het initiatief van een aantal sportverenigingen om samen met het bedrijfsleven en onderwijs een gebied rond de sportvelden in te richten. Of inwoners die hun dorp wilden verfraaien met kunstwerken. De gemeenschap van Horst aan de Maas was altijd al actief, maar werd wel steeds pro-actiever en nam vaker en meer verantwoordelijkheid. Dat vroeg van de gemeente een rol die daarop aanhaakt, een participerende rol, en een houding die anders is dan we gewend zijn.

Werksessie
Bij het behandelen van die grote thema’s hadden gemeenteraad, college en directieteam behoefte aan inzicht en ‘gevoel’ bij de veranderende rol van de overheid en hun eigen rol. Niet door middel van een visie of beleidsstuk, maar in een intensieve werksessie. Want ze begrepen dat samenwerking met de gemeenschap gemaakt en gebroken wordt door hun eigen voorbeeldgedrag. Daarom startte een werkgroep van medewerkers met de burgemeester, gemeentesecretaris en griffier het project: ‘Anders kijken, anders zijn, anders doen’.

24 uur
De werkgroep organiseerde en sessie van 24 uur voor de leden van gemeenteraad, griffie, college en directieteam. In totaal 35 deelnemers. Van vrijdag 12.00 uur tot zaterdag 12.00 uur. Ook inwoners kregen een plek in het programma en lokale en regionale media waren ook uitgenodigd. De centrale vraag: hoe gaan we om met de dynamiek van de veranderende samenleving? We maakten daarvoor gebruik van de ‘theory U’. Die beschrijft een proces om tot fundamentele verandering te komen. Eerst ‘de diepte in’ om vervolgens met nieuwe inzichten tot actie over te gaan.

Anders kijken
In de sessie keken de deelnemers eerst naar de ‘participatieve samenleving’. Ze bogen zich over de thema’s overheidsparticipatie, maatschappelijke participatie en de inwonerinitiatieven die er in Horst aan de Maas spelen.

Anders zijn
Daarna gingen ze aan de slag met de vraag wat deze participatieve samenleving betekent voor hun eigen rol. Met diverse workshops, zoals vanuit de wereld van muziek, kon men ervaren hoe het is om vanuit nieuwe organiseerprincipes samen te werken en te ‘co-creëren’. En vanuit deze ervaring, bekeek men de ‘werkende principes bij ons’. Daarna volgde een nachtelijke boswandeling.

Anders doen
Het programma eindigde op zaterdagochtend, na de ochtendgymnastiek, met de vraag: wat doe ik nu anders als het gaat om de grote inwonersinitiatieven in deze gemeente? Hiervoor gingen de deelnemers tijdens het ontbijt in gesprek met 16 van die initiatiefnemers. Ze volgden workshops om te werken aan ‘nieuw gedrag’ dat hierbij past. Hierbij stonden communicatietechnieken centraal om echt contact te maken met de inwoners en ondernemers. Ten slotte maakten zij afspraken met elkaar over vervolgstappen om ook daadwerkelijk een andere rol aan te nemen.

Vervolgstappen
Raad, griffie, college en directie concludeerden dat het cruciaal is om op het juiste moment aan te haken bij inwonersinitiatieven. Om erachter te komen wanneer dat is, gaan vertegenwoordigers van alle fracties van de gemeenteraad voortaan samen op pad om zich te laten informeren door dorpsraden en verenigingen; op locatie in plaats van in het gemeentehuis. In inspiratiesessies gaan raadsleden en collegeleden met medewerkers van de gemeente om tafel om bij te praten zonder politiek te bedrijven. De jongerengemeenteraad is anders opgezet. Zij kiezen voortaan zelf het thema dat zij zinnig vinden om te bespreken. Er is alweer een vervolgbijeenkomst geweest over ‘anders kijken, anders zijn, anders doen’, waarbij is afgesproken om voortaan vooraf te communiceren met initiatiefnemers over de rol die men van elkaar verwacht. Daarna volgde nog een raadsthemabijeenkomst over dit onderwerp waarin de leden van de gemeenteraad, het college, griffie en directie op basis van stellingen aanbevelingen gaven aan de nieuwe gemeenteraad voor de periode 2018 – 2022. Ook staat er een herhaalsessie van 12 uur gepland, ter afsluiting van deze raadsperiode, waarbij een bezoek gepland staat aan de initiatieven in de gemeente.

Mijlpaal
De werksessie en de vervolgstappen brachten bestuur en ambtelijke organisatie bij elkaar. De gemeente wil inwonersinitiatieven blijven ondersteunen op een manier die past bij de rol. Een rol die ook tijdens een traject kan veranderen. Hierover blijven gemeente en gemeenschap in gesprek. In een overdrachtsdocument geeft deze gemeenteraad dat ook mee aan de toekomstige raad na de verkiezingen.

meer informatie:
www.horstaandemaas.nl
www.youtube.com