Wat gaan we doen om Limburg bestuurlijk te vernieuwen
Limburgs democratisch kompas
Elementen: gedeelde uitgangspunten voor de (lokale) overheid, veranderende rol gemeenten, stimulering samenleving en leefgemeenschappen, organisatorische randvoorwaarden gemeenten, toekomstvisie, niet bij elke nieuwe coalitie 180º koerswijziging, diepgaande en duurzame verandering, actieve rol inwoners in coalitieakkoord (of een apolitiek zakelijk kompas?), ontwikkeling democratische vaardigheden (Verander academie), bestuurlijke vernieuwing, ethisch kompas, begraven oud zeer (politiek op de man spelen).
Limburgse eigentijdse expeditie
Als we van elkaar willen leren, zullen we aan elkaar onze ervaringen moeten vertellen. Onder andere door het lanceren en onderhouden van deze website. De expeditie die al op vele plaatsen is ingezet brengen we zo goed mogelijk voor elkaar in beeld. Initiatieven die al lopen en waar we van kunnen leren of inspiratie opdoen, vindt u op deze site onder het tabblad projecten. Het moet ook anderen verleiden om een experiment te starten. In de bestaande initiatieven spelen inwoners een cruciale rol.
Als we van elkaar willen leren, zullen we aan elkaar onze verhalen moeten vertellen. De expeditie die al op vele plaatsten wordt ondernomen zullen we zo goed mogelijk voor elkaar in beeld brengen. Leren, inspiratie opdoen en verleiden.
Limburgse leeromgeving voor bestuurlijke vernieuwing
We zullen met elkaar een leeromgeving moeten creëren, gebaseerd op bestaande initiatieven. Zo is de Coöperatie Verbindend Leiden er één van. Coöperatief werken betekent immers dat je een aandeel in elkaar hebt. Hoe e.e.a. precies vorm gaat krijgen is nog te ontwikkelen, waarbij uitdrukkelijk niet wordt gezocht naar nieuwe structuren. Het zal een mix worden van workshops, lab’s, cross-overs, experimenten, trainingen e.d. Hoe we ervan gaan leren en hoe deze manier van werken ook zal leiden tot fundamentele veranderingen moet ook nog worden ontwikkeld. Een link met de UVM, OU en Hoge School Zuyd ligt voor de hand.
In ieder geval zal op diverse niveaus worden geleerd en geëxperimenteerd: buurt/wijk > gemeente/stad > regio > provincie. Ieder niveau zijn eigen karakter en opgaven en/of thema’s. Experimenten om volledig zonder schotten te gaan samenwerken hebben de belangstelling. Ontschotten doen we intra- en inter-organisatorisch. Hoe kun je de krachten bundelen om gewenste doelen te halen?
Verkiezingen maart 2018
We willen de nieuwe coalities, die na maart 2018 ontstaan, alvast hulpmiddelen bieden om bestuurlijke vernieuwing tot stand te brengen. Dat wil zeggen door het benutten van burgerkracht. Zie het als do’s en don’ts gebaseerd op de reeds opgedane ervaringen. Er zijn eveneens reeds opgedane constateringen bij. Het is vooral geen blauwdruk of handleiding, want die werken in deze niet.
Hoe kun je de krachten bundelen om gewenste doelen te halen, zonder last te hebben van het systeemdenken van de eigen organisatie? Om dit mogelijk te maken is het creëren van de gewenste omstandigheden cruciaal.
Dit hebben we tot nu toe geleerd:
- De sense of urgency om te vernieuwen wordt nog niet overal even sterk ervaren;
- Geen blauwdruk of handleiding maken;
- Lange adem hebben, verandering gaat gepaard met babystapjes. Gras groeit niet harder door eraan te trekken;
- Om te komen tot een duurzame verandering zal de bestuurlijke vernieuwing overal moeten plaatsvinden;
- Iedereen zal moeten meebewegen: raad, bestuur, organisatie en leefgemeenschappen;
- Spreek en schrijf niet bureaucratische taal en ambtelijk jargon;
- Macht loslaten of verliezen is lastig. We hebben graag de ‘oude touwtjes’ stevig in handen;
- Routines en de hang naar controle zijn hardnekkig en staan innovaties in de weg;
- Oude politieke en levenbeschouwelijke dogma’s staan niet meer in verhouding met de moderne thema’s;
- Problemen kunnen niet worden opgelost binnen de context waarbinnen ze zijn ontstaan (Albert Einstein);
- Er bestaan zeer veel verschillende beelden bij de gewenste rol van de overheid;
- Er is geen behoefte aan nog meer structuren of stuurgroepen;
- Vernieuwing is vaak persoonsgebonden;
- De nieuwe Omgevingswet biedt kansen als proces instrument;
- Het is vaak dezelfde groep (usual suspects) die aan de oproep van een gemeente om mee te denken gehoor geeft. Bereik nieuwe inwoners;
- Jeugd is (bijna) niet meer te mobiliseren om mee te doen in de huidige politiek;
- Er leeft op veel plaatsen behoefte om te veranderen, we weten alleen niet hoe. Wat we wel weten is dat het huidige systeem hiervoor niet meer voldoet;
- Met het vernieuwend ict-instrument blockchain (een digitaal systeem dat gehard is tegen manipulatie en vervalsing) hebben we wellicht de sleutel in handen om de klassieke vertegenwoordigende democratie om te bouwen naar een representatieve eigentijdse democratie via het internet;
- Participatie is nu nog: de overheid organiseert het ‘feestje’ en nodigt inwoners uit om mee te komen doen. Participatie is in de toekomst: bewoners organiseren hun eigen ‘feestjes’ en de overheid mag komen meedoen;
- Bewonersinitiatieven vinden te vaak professionele organisaties op hun pad die hun eigen ruimte claimen;
- Het model van de meervoudige overheid (Peel en Maas, te vinden op deze site onder Projecten) biedt een houvast om als overheid te veranderen;